داد زدن یکی از رفتارهای طبیعی در دوران کودکی است که گاهی به‌عنوان ابراز خشم یا ناراحتی توسط کودک نشان داده می‌شود. این رفتار، علی‌رغم اینکه ممکن است در لحظات خاص قابل درک باشد، در بلندمدت می‌تواند به روابط کودک با اطرافیان آسیب برساند. مهم‌ترین چالشی که والدین و مربیان با آن روبرو هستند، این است که چگونه می‌توانند به کودک آموزش دهند که داد زدن نه تنها راه‌حل مناسبی برای بیان احساسات نیست، بلکه ممکن است به او و دیگران آسیب بزند. در این مقاله، به بررسی روش‌های مؤثر برای آموزش به کودک می‌پردازیم که چرا داد زدن کار درستی نیست و چگونه می‌توانند رفتارهای آرام‌تر و مؤثرتر را جایگزین کنند.

۱. فهم دلایل داد زدن کودک

اولین قدم برای مقابله با رفتار داد زدن کودک، درک دلایل اصلی آن است. بیشتر اوقات، کودک از روی خستگی، گرسنگی، اضطراب یا حتی احساس بی‌عدالتی داد می‌زند. او ممکن است قادر نباشد احساسات خود را به شیوه‌ای مؤثر بیان کند و در نتیجه از داد زدن به‌عنوان راهی برای جلب توجه یا آزادسازی هیجانات خود استفاده کند.

والدین باید ابتدا این دلایل را شناسایی کرده و به کودک کمک کنند که احساساتش را شفاف‌تر بیان کند. به این ترتیب، کودک می‌تواند یاد بگیرد که عواطف خود را بدون نیاز به فریاد زدن و پرخاشگری بیان کند.

۲. استفاده از الگویی مثبت

کودکان به‌ویژه در سنین پایین بیشتر از والدین و مربیان خود الگو برداری می‌کنند. در صورتی که والدین به‌طور مداوم از روش‌های منطقی و آرام برای حل مشکلات استفاده کنند، کودک نیز این رفتارها را خواهد آموخت. به‌عنوان مثال، زمانی که شما در موقعیت عصبی قرار می‌گیرید، می‌توانید با تنفس عمیق یا صحبت آرام از شدت هیجانات خود بکاهید و این رفتار را به کودک خود نشان دهید.

۳. آموزش مهارت‌های کلامی به کودک

یکی از راه‌حل‌های مؤثر در جلوگیری از داد زدن این است که به کودک آموزش دهید چگونه احساسات خود را با استفاده از کلمات به‌درستی بیان کند. به‌جای این که کودک داد بزند، می‌توانید به او کمک کنید تا بگوید “من عصبانی هستم” یا “من ناراحتم”. در این صورت، کودک می‌آموزد که احساسات خود را به روشی مناسب‌تر و مؤثرتر به دیگران منتقل کند.

۴. ایجاد فضای مناسب برای گفتگو

یکی از دلایل رایج داد زدن این است که کودک نمی‌داند چگونه احساساتش را به شیوه‌ای صحیح ابراز کند. والدین باید فضایی ایجاد کنند که کودک احساس راحتی کند و بداند می‌تواند بدون ترس از واکنش‌های منفی، احساساتش را بیان کند. این فضا می‌تواند شامل نشستن در کنار کودک و گوش دادن به او باشد تا او بتواند به آرامی و بدون اضطراب، احساسات خود را مطرح کند.

۵. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی

اگر کودک در حال داد زدن است، می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید تا او از شدت هیجان خود بکاهد. یکی از این تکنیک‌ها، تنفس عمیق است. از کودک بخواهید که چند نفس عمیق بکشد و در حین این کار، با او صحبت کنید تا متوجه شود که آرامش می‌تواند احساس بهتری برای او به همراه داشته باشد.

۶. تشویق رفتارهای مثبت

زمانی که کودک به شیوه‌ای مناسب و بدون داد زدن احساسات خود را بیان می‌کند، باید او را تشویق کنید. این تشویق می‌تواند به‌صورت کلامی باشد، مانند گفتن “خیلی خوب گفتی” یا “از اینکه با آرامش صحبت کردی خوشحالم”. این تشویق‌ها باعث می‌شود کودک متوجه شود که رفتارهای مثبت پاداش دارند و این خود انگیزه‌ای برای تکرار رفتارهای صحیح در آینده خواهد بود.

۷. گفت‌وگو درباره عواقب داد زدن

کودکان باید بدانند که هر رفتار نتایج خاص خود را به همراه دارد. به همین دلیل، باید به کودک توضیح دهید که داد زدن می‌تواند منجر به سوءتفاهمات یا دلخوری‌ها شود و دیگران ممکن است از این رفتار ناراحت شوند. همچنین، باید کودک را آگاه کنید که داد زدن می‌تواند به روابط اجتماعی او آسیب بزند و به‌جای آن، یاد بگیرد که چگونه به آرامی و با کلمات، مشکلات خود را حل کند.

۸. کمک به کودک در تشخیص احساسات خود

کودکان ممکن است نتوانند احساسات خود را شناسایی کنند و به همین دلیل، این احساسات ممکن است به شکل افراطی بروز پیدا کنند. والدین می‌توانند به کودک کمک کنند که نام احساسات خود را یاد بگیرد و از آن‌ها برای درک بهتر موقعیت‌های مختلف استفاده کند. برای مثال، شما می‌توانید با استفاده از تصاویر یا کارت‌های احساسات، به کودک کمک کنید تا احساسات مختلف را شناسایی کند و بداند که هر احساس چگونه می‌تواند به شیوه‌ای مناسب بیان شود.

۹. برخورد با وضعیت‌های عصبی به‌طور آرام

زمانی که کودک شروع به داد زدن می‌کند، نباید به شدت واکنش نشان دهید، زیرا این ممکن است وضعیت را بدتر کند. در عوض، باید با آرامش و صبر برخورد کنید و اجازه دهید کودک خود را آرام کند.
پس از آرام شدن کودک، می‌توانید با او صحبت کنید و توضیح دهید که چرا داد زدن راه‌حل مناسبی نیست.

۱۰. توجه به نیازهای اساسی کودک

گاهی اوقات، داد زدن کودک می‌تواند نشانه‌ای از نیازهای غیرمرتبط با هیجانات باشد. برای مثال، کودک ممکن است به دلیل گرسنگی، خستگی یا نیاز به توجه بیشتر دچار این رفتار شود. بنابراین، باید به نیازهای اساسی کودک توجه کنید و در صورت لزوم، شرایطی فراهم کنید که این نیازها برآورده شود تا کودک به آرامش برسد.

درنتیجه

آموزش کودک برای جلوگیری از داد زدن نیاز به صبر، درک و همدلی دارد. والدین باید با شناخت دقیق علل این رفتار و استفاده از روش‌های مثبت، به کودک کمک کنند که احساسات خود را به روشی مناسب و مؤثر بیان کند. ایجاد فضای امن برای گفتگو، آموزش مهارت‌های کلامی و تشویق رفتارهای مثبت می‌تواند به کودک کمک کند تا یاد بگیرد که بدون نیاز به داد زدن، مشکلات خود را حل کند و روابط بهتری با دیگران داشته باشد.

گردآورنده:فهیمه عسکری