خشم یکی از احساسات طبیعی است در رشد کودکان است.این احساس میتواند به آنها کمک کند تا نیاز‌های خود را بیان کنند و از خود دفاع کنند و در مواجهه با موقعیت‌های مختلف چالش برانگیز واکنش نشان دهند. اما تفاوت بزرگی بین خشم سالم و ناسالم وجود دارد.

تعریف خشم سالم وناسالم در کودکان

خشم سالم:خشم سالم به معنای ابراز احساسات به طور مناسب و کنترل شده است.این نوع خشم در مواقعی که کودک با یک مشکل یا موقعیت غیرمنصفانه روبه‌رو می‌شود و به‌طور طبیعی بروز می‌کند خشم سالم می‌تواند به کودک کمک کند که احساسات خود را بیان کند و در مواقعی که با شرایط ناعادلانه یا اشتباه موجه است از حق خود دفاع کند.

خشم ناسالم:خشم ناسالم زمانی رخ می‌دهد که کودک نتواند احساسات خود را به درستی کنترل کند و به‌ صورت غیرمنطقی یا مخرب ابراز کند.این نوع خشم معمولا به شکل عصبانیت‌های شدید و فریاد زدن و پرخاشگری یا حتی خشونت جسمی بروز پیدا می‌کند و ممکن است به روابط اجتماعی و روانی کودک آسیب برساند.

ویژگی‌های خشم سالم در کودکان

1-کنترل شده و هدفمند:کودک در خشم سالم می‌تواند احساسات خود را شناسایی کرده و از آن به طور مناسب استفاده کند.این نوع خشم معمولا پس از یک موقعیت خاص یا ناراحتی ایجاد می‌شود و کودک می‍تواند آن را با گفتن جملات ساده‌‍‌ای مثل(من ناراحتم چون…) یا(این کار منصفانه نبود)ابراز کند.

2- احترام به دیگران:کودکی که خشم سالم دارد قادر است در حالی که احساساتش را بیان می‌کند به احساسات و حقوق دیگران احترام بگذارد.او ممکن است در موقعیت‌های خشمگینانه نیز از رفتارهای بد به دیگران خودداری کند.

3-آگاهی از احساسات:کودکانی که خشم سالم دارند قادرند که احساسات خود را شناسایی کرده و علت آن را توضیح دهند.آنها میفهمند که چرا احساس خشم دارند و چه عواملی باعث این احساس شده است.

ویژگی‌های خشم ناسالم در کودکان

1-غیر کنترلی و ناگهانی:در خشم ناسالم کودک نمی‌تواند احساسات خود را کنترل کند و به طور ناگهانی و بی دلیل دچار عصبانیت شدید می‌شود.این نوع خشم ممکن است به طور مرتب و بدون دلایل منطقی بروز کند و گاهی حتی کودک قادر به بیان علت آن نیست.

2-خشونت آمیز و آسیب‌زا:خشم ناسالم در کودکان ممکن است با پرخاشگری یا خشونت جسمی همراه باشد. کودک ممکن است به دیگران آسیب بزند و اشیا را بشکند.این نوع خشم می‌تواند روابط اجتماعی کودک را تحت تاثیر قرار دهد و باعث گوشه‌گیر شدن او می‌شود.

3-عدم آگاهی از احساسات:کودکانی که خشم ناسالم دارند معمولا نمی‌توانند احساسات خود را شناسایی کنند یا آن را بیان کنند.آنها ممکن است نتوانند توضیح دهند که چرا عصبانیت دارند و به همین دلیل ممکن است در مواقع مختلف احساسات خود را به طور غیر منطقی بروز دهند.

چگونه به کودک کمک کنیم تا خشم سالم را مدیریت کند؟

مدل سازی مناسب
آموزش مدیریت احساسات
تشویق به ابراز احساسات به صورت کلامی
نشان دادن همدلی

نتایج طولانی مدت تفاوت خشم سالم و ناسالم

خشم سالم می‌تواند به کودک کمک کند که درآینده احساسات خود را به طور موثر و منطقی مدیریت کند. کودکانی که یاد می‌گیرند چگونه خشم خود را به طور سالم ابراز کنند معمولا روابط بهتری با دیگران دارند و قادرند درد موقعیت‌های چالش برانگیز به طور موثری برخورد کنند.

درک و تفاوت قائل شدن بین خشم سالم و ناسالم می‌تواند نقش بسیار مهمی در پرورش یک کودک سالم و متعادل ایفا کند. والدین و مربیان با آگاهی از این تفاوت می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود را به طور موثر مدیریت کنند و بروز رفتارهای مخرب جلوگیری کنند.همچنین حمایت عاطفی و آموزش‌های مستمر در این زمینه می‌تواند به کودک در ایجاد احساسات مثبت و روابط سالم در آینده کمک کند.

گرآورنده:فائزه آزادی‌پور