دوران نوجوانی یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل زندگی انسان است؛ مرحله‌ای پر از تغییرات جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی. در این دوره، نوجوانان به تدریج از خانواده فاصله گرفته و به سمت برقراری روابط اجتماعی خارج از محیط خانه کشیده می‌شوند. یکی از مهم‌ترین این روابط، دوستی‌ها و ارتباط با همسالان است. روابط دوستانه می‌توانند نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت، اعتماد به نفس، مهارت‌های اجتماعی و حتی موفقیت تحصیلی نوجوانان باشد

اهمیت روابط دوستانه در دوران نوجوانی

در این دوره از زندگی، نوجوانان به شدت به پذیرش اجتماعی، حس تعلق و تأیید از سوی همسالان نیاز دارند. دوستان برای نوجوانان منبعی برای تبادل احساسات، تجربیات و حمایت روانی هستند. یک دوست خوب می‌تواند مانند آینه‌ای عمل کند که نوجوان از طریق آن خود را بهتر بشناسد.

تأثیر روابط دوستانه در رشد شخصیتی و اجتماعی

1- افزایش اعتماد به نفس: نوجوانی که در یک گروه دوستانه پذیرفته شده و مورد احترام قرار گیرد، احساس ارزشمندی می‌کند. این حس می‌تواند اعتماد به نفس او را تقویت کرده و او را برای روبه‌رو شدن با چالش‌های زندگی آماده‌تر سازد.
2- تقویت مهارت‌های ارتباطی: تعامل با دوستان موجب تقویت مهارت‌هایی چون گوش دادن فعال، حل مسئله، مذاکره و مدیریت اختلافات می‌شود.
3- کاهش احساس تنهایی و افسردگی: روابط دوستانه سالم می‌توانند نقش حفاظتی در برابر اضطراب، افسردگی و احساس تنهایی داشته باشند.

تقویت مهارت‌های حل مسئله و مدیریت استرس

روابط دوستانه میتوانند به نوجوانان کمک کنند تا مهارت‌های حل مسئله و مدیریت استرس را یاد بگیرند.نوجوانان در هنگام مواجهه با مشکلات شخصی یا خانوادگی معمولا به دوستان خود رجوع می‌کنند.این گفنگو و تبادل نظرها می‌تواند به آنها راهکارهایی برای مقابله با مشکلاتشان بدهد.علاوه بر این احساس حمایت عاطفی از سوی دوستانشان می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا استرس خود را بهتر مدیریت کنند.

نقش دوستان در پیشرفت تحصیلی و هدف‌گذاری

مطالعات نشان داده‌اند که نوجوانانی که در جمع دوستان با انگیزه، کوشا و هدفمند قرار دارند، بیشتر احتمال دارد خود نیز به سمت موفقیت تحصیلی و شخصی حرکت کنند. رقابت سالم، تبادل اطلاعات، و حمایت در انجام تکالیف و پروژه‌ها از جمله مواردی است که در این گروه‌ها دیده می‌شود.

خطرات روابط ناسالم دوستانه

در عین حال که روابط دوستانه می‌توانند مفید باشند، گاهی نیز می‌توانند مضر واقع شوند؛ به‌ویژه زمانی که نوجوانان تحت فشار همسالان به رفتارهای پرخطر چون سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر یا ترک تحصیل سوق داده شوند. بنابراین، آموزش مهارت «نه گفتن» و انتخاب آگاهانه دوست از اهمیت زیادی برخوردار است.

نقش خانواده و آموزش در هدایت روابط نوجوانان

خانواده‌ها باید با ایجاد فضای امن، ارتباط صمیمی، و گفت‌وگوهای آزاد، نوجوانان را در شناخت روابط سالم و مدیریت ارتباطات دوستانه یاری کنند. همچنین مدارس و نظام آموزشی می‌توانند با آموزش مهارت‌های زندگی، نقش مؤثری در این زمینه ایفا کنند.

نقش در شادابی و نشاط

دوستی‌ها می‌توانند به نوجوانان کمک کنند تا از زندگی لذت ببرند و شادابی و نشاط خود را حفظ کنند.انجام فعالیت‌های مشترک با دوستان مانند بازی ها و تفریحات و گفتگوهای شاد می‌توناد تاثیر مثبتی بر روحیه نوجوانان داشته باشد و به آنها انگیزه می‌دهد تا با انرژی بیشتری به زندگی نگاه کنند.

در نهایت

این روابط در واقع سنگ بنای بسیاری از مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی هستند که نوجوانان به آنها برای موفقیت در زندگی نیاز دارند.روابط دوستانه بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی نوجوانان است و نقش مهمی در رشد همه‌جانبه آنان دارد. ایجاد، حفظ و هدایت این روابط در مسیر مثبت، نیازمند آگاهی، مهارت و همراهی خانواده، مدرسه و جامعه است. با تقویت روابط سالم، می‌توان بستری فراهم کرد تا نوجوانان با اعتماد به نفس بیشتر، اهداف خود را دنبال کرده و آینده‌ای روشن‌تر بسازند.

گردآورنده:فائزه آزادی‌پور