ارتباط مثبت والدین با فرزندان
ارتباط مثبت والدین با فرزندان : برقراری ارتباط اثرگذار و مثبت یک مهارت بسیار اساسی به شمار می‌آید.
زیرا ارتباط موثر لازمه رشد اجتماعی هر فرد است.
ارتباط فرآیند فهماندن و فهمیده شدن است.
قسمت مهمی از سلامت روان و موقعیت فرد و جامعه به شیوه‌ی صحیح ارتباط با فرزندان برمیگردد و تاثیر مستقیم بر روی رشد فرزندان در زمینه های مختلف دارد.
انواع مهارت ارتباطی:
- 1_کلامی:
شامل عبارت‌هایی است که در هنگام صحبت با دیگران یا هنگام نوشتن به کار برده می شود.
- 2_غیرکلامی:
این نوع ارتباط بدون استفاده از کلمه ها ایجاد می شود.
اهمیت زبان غیر کلامی:
حالت چهره، زبان اشاره، لحن صدا
و کلماتی که ادا میکنیم جز عوامل مهم در برقراری ارتباط محسوب می‌شوند
به طور کلی تحقیقات نشان میدهند که ۸۵ تا ۹۵ درصد ارتباط های ما غیر کلامی هستند از این رو وقتی با فرزندان ارتباط برقرار می کنیم به ویژه با کودکان تصور، این است که آنها تفاوت لحن صدا یا حالت چهره ما را متوجه نمی‌شوند در صورتی که کودکان زبان غیر کلامی ما را به خوبی درک می کنند و نسبت به آن عکس‌العمل نشان می دهند.
به عبارت دیگر کودک کارشناس زبان اشاره محسوب می شود در نتیجه همواره تحت هر شرایطی باید مراقب باشیم که در برقراری ارتباط متقابل به ویژه با کودکان بیشتر از زبان کلامی و عبارت‌ها و نکاتی که به زبان می آوریم.
به زبان غیر کلامی حالت چهره،لحن صدا و سایر موارد توجه خاص داشته باشیم تا با عکس‌العمل متضاد از طرف کودک مواجه نشویم و ارتباط متقابل را به طرزی موثر بر قرار کنیم.
بایدهای ارتباط با فرزندان:
- عدالت (justice):
یعنی توزیع عادلانه مسئولیت‌ها، مشارکت در تصمیم گیری‌ها، فرق نگذاشتن بین فرزندان، حفظ استقلال فردی ، تامین نیازهای عاطفی که در نتیجه باعث تقویت ارتباط مثبت بین والد و فرزند می شود
- تبیین (Explanation)
مشخص بودن علت و چرایی در رفتار در ارتباط به معنای روشنگری
- تعامل (interaction)
ارتباط باید هدفمند و دوطرفه باشد و همکاری وجود داشته باشد.
- صبوری (Patience)
والدین بی حوصله شنوندگان بدی هستند و باعث پرخاشگری فرزند می‌شوند.
علاوه بر موارد بالا داشتن صداقت، حفظ حریم شخصی فرزندان و راز دار بودن نیز از بایدهای ارتباط با فرزند است.
نبایدهای ارتباط با فرزندان
مقایسه، تحمیل، فریب، تحقیر، تهدید، سرزنش، پیش داوری، باج دادن ، نق زدن و … جز موانع ارتباط با فرزند هستند.
ارتباط مثبت والد و فرزند باعث ایجاد عزت نفس در فرزند میشود
اگر والدین از موارد گفته شده بالا در ارتباط استفاده کنند در نتیجه خود پنداره (self-concept) خوبی از خودش ندارد و در آینده دچار مشکلات جدی میشود
ارتباط خوب با فرزند اصل تربیت است
در یک رابطه خوب و دارای استحکام ۴ مورد زیر حتماً باید رعایت شود :
- 1_احترام گذاشتن:
با احترام گذاشتن به فرزندان حس خوب را به آنها انتقال می‌دهید و سبب آرامش فرزندان خود می‌شوید همچنین احترام را از فرزندان خود دریافت میکنید.
°وقتی با فرزندتان همدلی کنید،احساسات آنها را نادیده نگیرید و آنها را قضاوت نکنیدیعنی اینکه احترام آنها را در ارتباط حفظ کرده‌اید.
- 2_تفریح و خوشگذرانی:
فراهم نمودن اوقات خوبی برای فرزندان موجب گرمتر شدن روابط خانوادگی میشود
مثل: انجام بازی های گروهی،تماشای فیلم وسریال،تهیه کردن خوراکی و نوشیدنی های جدید،گردش در طبیعت،فعالیت های بدنی،مطالعه کتاب با یکدیگر
- 3_دلگرمی دادن:
با اعمال و کلمات خود به فرزندتان بفهمانید که او را قبول دارید و برای او ارزش قائل هستید در واقع دلگرمی دادن مصداق محبت نامشروط است که فرزندتان متوجه شود والدین بدون هیچ قید و شرطی او را دوست دارند و می پذیرند و اجازه میدهند که احساساتش را آزادانه در ارتباط بیان کند.
در غیر این صورت دلسردی در رابطه والد و فرزند شکل میگیرد.
- 4_محبت کردن:
نشان دادن محبت والدین به فرزندان یک مهارت به شمار می‌آید و باعث کاهش تعارض‌ها در ارتباط میشود و ارتباط خوب شکل میگیرد و همچنین رفتار های مثبت فرزندان بیشتر میشود.
والدین می توانند رفتار محبت آمیز خود را از طریق:در آغوش گرفتن بوسیدن نوازش کردن هدیه دادن و…
به فرزندان خودنشان دهند.
ارتباط با فرزند به دو بخش (الف) و (ب) تقسیم میشود:
- الف_ شنیدن صحبت‌های فرزند:
فرزندان علاقه دارند که والدین احساسات آنها را به خوبی بشنوند، بفهمند
و بپذیرند
چگونه می توانیم به حرف‌های فرزندمان گوش کنیم؟؟؟
1_برای گوش دادن به حرف‌های فرزند خود وقت کافی بگذارید✓
2_تمام توجه خود را به او معطوف کنید و سرگرم کار دیگری از قبیل موبایل، تلویزیون و … نباشید✓
3_گاهی اوقات لازم است که خودتان سر صحبت را با فرزندتان باز کنید و ارتباط را آغاز کنید✓
4_در حین صحبت کردن اجازه دهید کودک هم صحبت کند✓
5_از طریق پرسیدن سوال‌های مناسب می توانید اعتماد فرزندتان را نسبت به خودتان افزایش دهید و از او حرف بکشید✓
6_به احساسات او توجه کنید و نام هر احساسی را به کودک بگویید✓
مثلا:حس میکنم الان غمگین هستی
7_فقط به حرف‌های او توجه نکنید بلکه به زبان رفتار فرزند خود نیز گوش دهید✓
بعضی حرف‌ها را که به زبان نمی‌آورد از طریق رفتار او متوجه می‌شوید.
8_گوش دادن انعکاسی را یاد بگیرید✓
یک تکنیک ارتباطی است پیام فرزندتان را تایید کنید و بازخورد مناسب بدهید تا احساس ارزشمندی پیدا کند
9_با کودک خود همدردی کنید و از جملاتی استفاده کنید که همدردی شما را نشان دهد و از زاویه دید او به موضوع نگاه کنید✓
مثل: حس می کنم روز سختی داشتی و تحت فشار بودی.
10_جوری رفتار کنید که فرزند متوجه شود که شما از درد و دل کردن او خوشحالید✓
11_و در نهایت از اینکه حرفهایش را به شماره است از او تشکر کنید✓
- ب_چگونه با کودک خود صحبت کنیم؟
1 او را ترغیب کنید در هنگامی که با شما صحبت می کند به چشم های شما نگاه کند
یعنی اینکه ارتباط چشمی او با شما برقرار شود از طرفی تماس چشمی می تواند به فرزندان کمک کند تا به مهارتهای ارتباطی بیشتری دست یابند و روابط بهتری با دیگران برقرار کنند
2 آرام اما قاطع و محکم صحبت کنید
3 با فرزندتان محترمانه صحبت کنید
4 به جای استفاده از کلمه ی تو از کلمه من بیشتر استفاده کنید
5 جملاتی استفاده کنید که ساده و کوتاه باشند و همچنین قابل فهم
6 شما نیز احساسات خود را به او بگویید
7 و در نهایت مشکل واقعی را پیدا کنید(وقتی قرار هست در مورد یک چالش با هم صحبت کنید)
برای داشتن یک ارتباط خوب و موثر با فرزندتان می توانید تکنیک های زیر را رعایت کنید:
- 1_از زبان انتخاب بهره بگیرید.
جوری با فرزند خود صحبت کنید که احساس نکند که شما او را تهدید میکنید و اگر کاری را که شما می‌گویید انجام ندهد مجبورش میکنید
باید در ارتباط مناسب جوری با فرزندتان صحبت کنید که بداند خودش مسئول اعمال خودش هست و ما از او می خواهیم که رفتار درست را انتخاب کند
مثال : علی اگر بخواهی همین طور داد بزنی باید بری به اتاقت!
جمله تهدید آمیز
مثال:علی اگر تصمیم بگیری همین طور به داد زدن ادامه دهی یعنی تصمیم گرفته ای به اتاقت بروی حالا تصمیم درست را بگیر ممنونم
دادن حق انتخاب به فرزند
- 2_از زبان من بهره بگیرید
به این دو جمله دقت کنید
۱)مریم داری خانه را به هم ریز می‌کنی! دیگه نمی توانم تحمل کنم !
چرا رفتار بدت را کنترل نمی کنی!
۲)مریم وقتی نظم خانه را به هم میریزی من ناراحت میشوم چون باید خودم تمیز کنم پس لطفا رعایت کن
در جمله اول احساس کنترل و اجبار و مقابله را به فرد می‌دهد
اما در جمله دوم بدون اینکه فرد را مجبور کنید و او را مقصر جلوه دهید
سعی می کنید رفتار او را هدایت مثبت کنید
- 3_تکنیک خلع سلاح
°رضا به موقع به منزل بر نمی گردد.
دو جمله متفاوت را می توانیم به او بگویم
تو باید به قوانین خانه احترام بگذاری×
می دانم که تو به سنی رسیده ای که نیاز داری ساعاتی از روز را بیرون برای
خودت باشی اما انتظار دارم که حداقل به توافقی که برای زمان برگشتن به خانه گذاشتیم عمل کنی✓
جمله اول باعث مقابله بیشتر فرزند می شود اما جمله دوم با حق دادن اولیه به او باعث ترغیب به همکاری می شود
- 4_تکنیک بیان گزینه جایگزین
•زهرا اینقدر با صدای بلند صحبت نکن
•زهرا کمی آرام تر صبحت کن
جمله اول باعث ایجاد حس
مقابله و لج بازی فرزند میشود اما جمله دوم با در اختیار گذاشتن راه های ممکن در دریافت انتظارات
روشن کمک می کند
- 5_تکنیک بحث هدایت شده
فرزند شما سوالی را می پرسد مثلاً چرا باید درس بخونیم؟
جواب اول= خوب درس خواندن به آدم کمک می کند تا موفق باشد و باعث سعادت انسان می.شود
جواب دوم= نظر خودت چی هست؟ درس خواندن الکی هست
یعنی آدم اصلا نباید سواد داشته باشه؟ چرا مقداری بلد باشه تا کاراشو پیش ببره اما زیادش لازم نیست
مثلا چه قدر لازم است ؟ …
و همینطور هدایت میکنیم
پاسخ اول رویکردی نصیحت وار دارد و فرزند را راضی نمی‌کند
شاید ساکت شود اما دلخور باقی می ماند.
اما پاسخ دوم با بیان گفتگوهای طولانی به نوجوان در یافتن پاسخ درست توسط خود او کمک میکند
و در پایان احساس رضایت را در پی دارد
نتیجه گیری :
خانواده اولین و کوچکترین جامعه ای است که فرزند وارد آن میشود، خانواده ها یی که سبک فرزند پروری مقتدرانه دارند، یعنی انتظارات مشخص از فرزند دارند،در ارتباطات از منطق و استدلال استفاده میکنند،و استقلال فرزند خود را تایید میکنند ،در نتیجه فرزندانی با شخصیت سالم تحویل جامعه های بزرگتر میدهند.
گردآورنده : فتحیه خراسانی
